Wat is de oorzaak van die rottige eetbuien?
Eetbuien wie kent ze niet? Die zak chips, het pak koekjes of die plak chocola die je in een keer opeet zonder dat je er erg in hebt. Het wordt een ander verhaal als het daar niet bij blijft, als je de hele koelkast leeg (vr)eet of je zelfs de deur uit gaat om nog meer eetbuivoedsel te kopen. Als je dagelijks eetbuien hebt die niet meer te stoppen zijn en je door blijft eten totdat je fysiek niet meer kunt en je je diep ellendig voelt van de pijn in je lijf en de schaamte in je hoofd. Wat is de oorzaak? Alleen emoties? Nee, er zijn drie oorzaken.
.
.
Drie oorzaken voor eetbuien
Er zijn drie hoofd oorzaken voor eetbuien:
- Een psychische: als verdoving, ontlading of schuilplek. Dit zijn eetbuien om emoties te reguleren.
- Een fysieke: je hebt al te lang, te weinig gegeten en je lichaam zet je aan tot een eetbui om maar zo snel mogelijk voedingstoffen binnen te krijgen. De eetbuien vanuit lichamelijke behoefte.
- Een gewoonte: eetbuien zijn een gewoonte geworden die worden getriggerd door een bepaalde volgorde die je altijd hanteert, een bepaalde situatie die altijd gevolgd wordt door een eetbui of bepaalde voeding die hoort bij eetbuien.
1. Eetbuien om emoties te reguleren
Emotie-eten, iedereen groeit er mee op en bijna iedere volwassene herkent het wel. Een snoepje voor de schrik, voor de pijn, als troost of beloning. Een zak snoep voor de gelopen avondvierdaagse. Eten of alcohol als beloning omdat je hard gewerkt hebt of een ingrijpende situatie hebt meegemaakt. Eten als verzachting of verdoving. Mijn moeder zei vroeger al als ze achter elkaar bonbons op at “even m’n ongenoegen weg eten”.
Dit zijn allemaal nog milde vormen. Maar als je de hele koelkast en voorraadkast gaat leeg eten, of speciaal naar de winkels gaat om grote voorraden eten in te kopen om een eetbui te hebben dan is het een ander verhaal.
Eetbuien om stress af te reageren. Eetbuien om maar niet te hoeven voelen, om het nare gevoel in je buik weg te drukken, om jezelf te verdoven, om ieder gevoel van leegte op te vullen met eten. Om niet te hoeven voelen dat je boos bent of bang of verdrietig. Om niet te hoeven piekeren over wat er gaande is in je leven. Om even afgesloten te zijn van de ingewikkelde wereld om je heen. Even alleen, in je cocon, alleen met het eten.
Dat je daarna spijt krijgt, je schaamt, boos bent op jezelf en vervolgens strenge maatregelen neemt om de gedane schade weer teniet te doen, daar ben je op het moment van de eetbui niet mee bezig. Pas achteraf weet je weer dat die eetbui niets oplost. Dat het een lapmiddel is en geen oplossing. Dat je er weer ingestonken bent.
2. Eetbuien als lichamelijke behoefte
Naast de psychologische kant van eetbuien zit er ook een fysieke kant aan. Als je te lang te weinig hebt gegeten (maaltijden overgeslagen, te lang uitgesteld of te weinig hebt gegeten) zet je lichaam je aan tot een eetbui om maar zo snel mogelijk voedingstoffen binnen te krijgen.
Als je lichaam een tekort heeft of gaat krijgen aan voedings- en bouwstoffen, dan zal het er alles aan doen om te krijgen wat het nodig heeft. 90-95% van wat we doen is onbewust en die noodzaak van je lichaam om te krijgen wat het nodig heeft zit in dat onbewuste (net als je ademhaling en je hartslag).
Hoe meer tekorten je krijgt, hoe eerder je lichaam die 90-95% kracht zal inzetten om jou tot eten te bewegen. En er alles aan doen om dan veel binnen te krijgen. Daar kun je met je 5-10% bewuste niet tegenop. Die drang is onbeheersbaar en kan van daaruit die extreme eetbuien veroorzaken. Het is dus niet alleen een kwestie van verdoven, verzachten en ontlading van emotie waardoor je een eetbui krijgt, maar ook een fysieke drang (reflex) die heel erg sterk is. Je lijf heeft immers brandstof nodig.
Dus eet je niet, te weinig, niet op tijd, of verbrand je meer energie dan dat je beschikbaar hebt, dan gaat je lijf jou aanzetten tot een eetbui. Hoe je het ook wendt of keert.
3. Eetbuien als gewoonte
Naast de psychologische en fysieke kant, is er nog een derde kant die invloed heeft op het krijgen van eetbuien. Die van de gewoonte. Het hebben van eetbuien kan heel gemakkelijk een gewoonte worden, een patroon dat bij je dagelijks leven hoort, net als het poetsen van je tanden of andere rituelen die je hebt.
Je kent ongetwijfeld het verhaal van Pavlov. Pavlov, een gedragsdeskundige, ontdekte hoe er een verband kan ontstaan tussen twee dingen die eigenlijk niets met elkaar te maken hebben: De Pavlov reactie. Pavlov had een hond en die gaf hij uiteraard elke keer braaf te eten. En hoe gaat dat bij honden die eten krijgen? Die gaan al kwijlen zodra ze de etensbak aan zien komen. Nu voegde Pavlov hier nog iets aan toe. Vlak voordat hij de hond te eten gaf, liet hij een belletje rinkelen. Vlak voor het eten rinkelde hij de bel, kwam dan aan met het eten, de hond ging kwijlen en vervolgens eten. Na dit een aantal keer herhaald te hebben rinkelde hij alleen de bel en gaf geen eten. En wat zag hij? De hond ging ook kwijlen zonder eten. Het rinkelen van de bel was voor de hond gekoppeld aan eten, waardoor hij ging kwijlen. Dit noemen ze een geconditioneerde reflex. Een reflex (kwijlen) die gekoppeld wordt aan iets anders (de bel) dat eigenlijk niets met eten te maken heeft. En zo komen onbedoelde patronen en gewoontes tot stand. Via je onbewuste.
Dit werkt ook zo met eetbuien. Stel dat jij een aantal keren thuiskomt en je dan afreageert van de dag door een eetbui te hebben. Dan wordt het logisch dat je op een gegeven moment altijd als je thuiskomt behoefte gaat krijgen aan een eetbui. Je lichaam koppelt thuiskomen aan een eetbui. Of koppelt bepaald eten aan een eetbui. Of koppelt een bepaalde reactie van iemand aan een eetbui. Zo kunnen allerlei Pavlov-reacties ontstaan ook als het gaat om eetbuien.
Je kunt je waarschijnlijk voorstellen dat dit soort Pavlov-reacties ook betrekking hebben op compensatiegedrag als braken, laxeren en extreem bewegen. Eten, bepaalde voedingsmiddelen of bepaalde situaties worden onbewust gekoppeld aan jouw compensatie-overlevingsmechanismen.
Het inzicht dat dit soort onbewuste processen meespelen bij je eetstoornis, helpt om dit soort onbedoelde koppelingen ook weer los te kunnen koppelen.
Gerelateerde blogs:
- Honger, trek of emotie. Laat je lijf je antenne zijn voordat je naar eten grijpt.
- Help, hoe kan ik stoppen met eetbuien. 5 Tips
- Gratis-e-boek met 21 tips om te stoppen met eetbuien
Nou ben ik benieuwd. Welke van de drie oorzaken spelen een rol bij jouw eetbuien? Deel je antwoord in het reactieveld hieronder.
22 thoughts on “Wat is de oorzaak van die rottige eetbuien?”