In dit overzicht “boeken anorexia” vind je een greep uit de boeken die ik zelf heb gelezen over anorexia met daarbij mijn review. De komende tijd wordt dit overzicht nog uitgebreid.
Emma wil leven – Josha Zwaan
Geraakt als ik was door de documentaire ‘Emma wil leven’ kocht ik direct na publicatie het gelijknamige e-book. Wat een mooi, maar ook pijnlijk en ongemakkelijk boek. In het boek vind je niet alleen hoe de eetstoornis anorexia Emma beïnvloedde, maar ook wat een impact de strijd van Emma had op haar omgeving. Gebiologeerd las ik dagboekfragmenten en uitingen van Emma zelf, maar ook hoe het voor haar vader, moeder, zusje, vriendinnen en behandelaars was. Zij vertellen allemaal afzonderlijk hoe het hen raakte, hoe ze hoopten en wanhoopten, hoe pijnlijke beslissingen voelden, hoe ze stappen voorwaarts zetten, maar meer en meer onmachtig zagen dat het Emma niet lukte om te leven.
Wat me vooral raakte was dat Emma van kinds af aan al zo onzeker is. Hoe ze moeite heeft met alleen gelaten worden, steeds bevestiging nodig heeft dat ze oké is, maar eigenlijk steeds gelooft en blijft voelen dat ze niet goed genoeg is. Van hieruit gaat ze steeds meer controle zoeken in dunner worden, minder eten, meer bewegen en steeds meer vragen om bevestiging, aandacht én mooie verfijnde dure kleding en uitjes. In de hoop dat als ze deze heeft, ze dan wel zelfvertrouwen zou krijgen. Keer op keer blijkt echter dat dun zijn nooit dun genoeg is én dat geen enkel mooi kledingstuk, compliment, moment van aandacht of reisje opweegt tegen haar gebrek aan zelfvertrouwen. Verwijtend legt ze de schuld zowel bij haar ouders die te weinig voor haar over zouden hebben als bij haar eigen niet-goed-genoeg zijn. Het gat dat ze in zichzelf voelt, wordt nooit (genoeg) gevuld, maar ze kan ook niet stoppen met wat ze ooit in gang heeft gezet. Uiteindelijk komt ze te overlijden als gevolg van haar anorexia.
Het maakt me verdrietig als ik lees dat pas in de allerlaatste fase in Emma’s leven (in de kliniek in Portugal die in de film te zien is) gesproken wordt over wat er werkelijk schuil gaat onder de controledrang en de anorexia. Maar op dat moment was het eigenlijk al te laat is (haar lichaam was op).
Uit het boek kan ik helaas niet halen of in eerdere behandelingen ook aandacht voor de onderliggende oorzaken is geweest. Het lijkt vooral te gaan om eten en aankomen. Maar als je net als Emma een enorme angst hebt voor aankomen (omdat uitblinken in dun zijn je hoop is op een beter bestaan, zelfvertrouwen en een gelukkig leven), dan is eten je allergrootste vijand en nachtmerrie. Dat waar je het bangst voor bent, moet je doen van je behandelaars. Kortdurend werkte Emma daar dan aan mee, maar zodra ze de kliniek of het ziekenhuis weer uit was, dan keerde ze weer terug naar haar overlevingsstrategie: niet eten en bewegen. Schrijnend en pijnlijk voor iedereen.
Had het anders gekund? Met de inzichten van toen misschien niet. Zowel haar behandelaars als haar ouders hebben gedaan waarvan ze dachten en hoopten dat het zou werken. Met de beste intentie voor Emma. Met de inzichten van vandaag denk ik dat het anders had gekund. Je kunt alleen maar herstellen van een eetstoornis als je zowel de onderliggende problematiek aanpakt als het voeden van je lijf. Het boek Emma wil leven maakt dit op een pijnlijke manier duidelijk. Ik heb bewondering voor haar ouders en dank iedereen die bij het maken van het boek betrokken is dat ze zo open zijn geweest en hun ervaring hebben willen delen. Zo heeft de strijd van Emma toch zin gehad.
.
Monster & Mo – Nooit meer op dieet – Monique Rosier
Monique Rosier heb ik door haar manier van schrijven direct in mijn hart gesloten. Wat een heerlijk boek. Haar oprechte verhalen als ervaringsdeskundige over haar worsteling met anorexia, boulimia en alles wat daar tussen zit. Met een gezonde dosis zelfspot en humor. Met eerlijkheid en verwondering. Zoveel herkenbare situaties en problemen (als je een eetstoornis hebt gehad en overwonnen zoals ik). En wat een hoeveelheid praktische tips, adviezen en denkwijzen! Ondersteunend. Relativerend. Spiegelend. Praktisch. En vooral ook met een hart dat overduidelijk op de juiste plaats zit. Warm en liefdevol.
En ik sta helemaal achter de Monique’s manier van Vrij Eten. Alles mag en in alle hoeveelheden die jij wilt hebben op dat moment. Echt wilt hebben. Alleen al doordat alles mag, kun je ontspannen en leer je ontdekken wat je echt wilt doen, wilt eten en waar je werkelijk behoefte aan hebt. Soms is dat geen eten, maar juist iets anders. Handig om daarachter te komen. De tips en voorbeelden in het boek van Monique zullen je daar zeker bij helpen.
Het enige minpuntje aan dit boek is dat je door de grote hoeveelheid tips die niet in een bepaalde volgorde in het boek staan, op een gegeven moment denkt “heb ik dat niet al een keer gelezen”. Maar goed, soms helpt dat juist om de boodschap nog een keer op een andere manier binnen te krijgen. Dus doe er je voordeel mee.
.
De geheime taal der eetstoornissen – Peggy Claude Pierre
Dit boek is een veel aangeprezen boek op het gebied van de behandeling van eetstoornissen. Veel mensen herkennen zich erin en omarmen de behandelwijze. En misschien ben ik wel een rare, maar terwijl ik heb boek las, kreeg ik juist steeds meer weerstand tegen de methode die in het boek beschreven wordt. Dit boek is dus absoluut “Food for thought”. Ik zal het hieronder uitleggen.
Beide dochters van Peggy hebben een eetstoornis gekregen (eerst de een en toen de ander) en in het boek vertelt zij hoe ze samen met haar dochters, tot radeloosheid aan toe, aan het worstelen geweest is wat nu de juiste manier is om van de eetstoornis af te komen. Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een oplossing: een behandelwijze die in veel klinieken, en naar ik hoor zeer succesvol, wordt toegepast. Juist ook bij mensen die elders zonder succes uitbehandeld bleken.
Wat mooi is in het boek is hoe verschil gemaakt wordt tussen “de negativist of innerlijke criticus” (het deel dat het eetstoornisgedrag doet) en de “gezonde denker” (de persoon zelf). Hiermee sluit dit boek ook aan bij andere stromingen als “voice dialogue” en “NLP” waar ook met delen gewerkt wordt als zeer effectieve behandeling van allerlei gedragsveranderingsprocessen.
Wat mij tegen staat van de methode, is dat alle verantwoordelijkheid weggehaald wordt bij degene met een eetstoornis. Dit betekent dat je 24 uur per dag in de gaten gehouden wordt en dat er voor je bepaald wordt wat je doet, wat je eet, wanneer, hoeveel en hoe. Dit wordt oprecht gedaan vanuit de positieve gedachte dat je ontlast moet worden en weer als een baby opnieuw moet leren leven en eten. Zonder zelf verantwoordelijk te hoeven zijn. Zodat je weer op adem kunt komen. En je kunt voelen hoeveel anderen jou waard vinden doordat in deze periode voor je gezorgd wordt en je gekoesterd en positief bevestigd wordt (mensen met een eetstoornis voelen zich vaak namelijk niets waard en zeker niet waard om hulp te ontvangen).
De intentie vind ik dus goed, echter de conclusie staat haaks op mijn overtuiging dat iemand met een eetstoornis heel veel zelf kan en dus het volste recht heeft op “zelfregie”. Ik had er destijds niet aan moeten denken om deze behandeling te ondergaan (maar ik ben van het “zelf doen”). Je hebt immers al bewezen dat je beschikt over een enorm doorzettingsvermogen en kracht (niet eten is echt niet altijd gemakkelijk), regel en planningsvermogen (tussen alle normale studie en werkzaamheden weet je ook alle eetbuien en compensatietools toe te passen) en creativiteit. En dan heb ik er nog maar een paar genoemd. Volgens mij krijg je niet meer zelfvertrouwen als je de regie wordt ontnomen. Ik geloof er juist in dat iemand met een eetstoornis heel veel competenties heeft maar dat deze op een destructief doel worden gezet (met succes). Stel je voor wat een succes je zult hebben als je deze op een positief doel richt (een leven vrij van eetstoornis) en wat een zelfvertrouwen dit op zou leveren.
Ondanks mijn scepsis zijn er mensen die zweren bij de aanpak van Peggy. Mijn conclusie is dat er vele wegen zijn die naar Rome leiden. Net zoals met medicijnen. Het ene medicijn werkt wel voor de ene persoon en niet voor de andere. Het hangt er helemaal vanaf hoe jij als persoon in elkaar steekt en wat jij nodig hebt. Dus vorm vooral je eigen mening.
.
Anorexia voor beginners – Annemarie Klee en Sophie Kubatz
Een ontwapenend boek van een moeder van een dochter met anorexia. Annemarie Klee beschrijft eerlijk, met wanhoop, humor en doorzettingsvermogen het proces van hoe zij samen met haar dochter Sophie Kubatz komt tot herstel van anorexia. Met vallen en opstaan. Met strijd en onvermogen. Met liefde en aandacht. En Sophie geeft in het boek haar kant van het verhaal weer. Als kind, puber en persoon met anorexia. Ook het effect van een eetstoornis op je gezin en de worsteling met hulpverleners komt aan de orde. Mooi boek. Eerlijk en rauw.
Het boek is niet meer verkrijgbaar via bol.com, maar wellicht vind je een exemplaar op Marktplaats.